Një “valë e madhe e nxehtësisë detare” ka goditur Mesdheun perëndimor që nga fundi i majit, me temperatura “veçanërisht” të nxehta, 4°C deri në 5°C mbi normale dhe kërcënuese për ekosistemet detare, sipas ekspertëve për ndryshimet klimatike në Mesdhe.
“Kjo valë e madhe e nxehtë e detit filloi në fund të majit në Detin Ligurian”, i cili shtrihet midis Italisë dhe Korsikës veriore, dhe më pas vazhdoi në qershor në Gjirin e Tarantos, në Italinë juglindore, tha Karina von Schuckmann, një oqeanologe gjerman te Mercator Ocean International.
Organizata jofitimprurëse me qendër në Tuluzë përfshin institutet kryesore oqeanografike të Francës, Italisë, të Spanjës, Britanisë dhe Norvegjisë dhe drejton shërbimin evropian të monitorimit të oqeanit, Shërbimi Detar Copernicus (CMEMS).
Në korrik, “nga Deti Balearik (Spanjë) deri në Sardenjë (Itali), si dhe në lindje të Korsikës dhe në të gjithë Detin Tirren, vërehen temperatura jashtëzakonisht të larta sipërfaqësore midis 28°C dhe 30°C, më të larta se normale, të rend nga +4°C deri në +5°C”, sipas Mercator Océan International.
Nëse për të larët në këto dete, një nga destinacionet kryesore turistike në botë, këto temperatura janë të këndshme, për shkencëtarët dhe ambientalistët janë shqetësuese.
Kjo valë e nxehtë e detit mund të sjellë ndryshime dramatike në faunën dhe florën, duke shkaktuar “migrim të specieve” drejt ujërave më pak të ngrohta, vdekje masive të specieve ose rënie të disa llojeve dhe shfaqjen e specieve të reja, paralajmëron Karina von Schuckmann, e cila është gjithashtu një nga redaktorët e raporteve të Panelit Ndërqeveritar të OKB-së për Ndryshimet Klimatike (IPCC, GIEC). Dhe të gjitha këto ndryshime do të kenë pasoja socio-ekonomike, kryesisht në sektorin e peshkimit, paralajmëron ai.
Lepuri dhe kandili i detit gjigant
“Në Mesdhe, pas episodeve të valëve të të nxehtit oqeanike në 1999, 2003 dhe 2006, pati shumë raste të vdekshmërisë masive të specieve si Poseidonia”, sipas një raporti të Qendrës kombëtare de la recherche scientifique (CNRS) të publikuar në vitin 2020.
Për Charles-Francois Bouduresque, profesor i Ekologjisë Detare në Universitetin e Aix-Marseille, pasojat e këtij “nxehtësie të detit” po studiohen, por parashikimet çojnë në një zhdukje masive “të plotë ose të pjesshme” të posidonisë dhe koraleve të kuqe.
Peshqit si barracuda shumëngjyrëshe, të cilët kanë filluar të rriten nga jugu në veri të Mesdheut, janë gjithashtu në rrezik të shtimit të popullatave të tyre në Mesdheun perëndimor.
“Llojet me origjinë nga Deti i Kuq, që hynë në Mesdheun lindor përmes Kanalit të Suezit” po i afrohen gjithashtu brigjeve franceze dhe dy prej këtyre specieve ka të ngjarë të jenë problem pas pesë deri në dhjetë vjet: lepurushi dhe kandili i detit gjigant Rhopilema.
Lepurushi është një peshk ‘barngrënës jashtëzakonisht i pangopur’ që ‘kërcënon të prishë zinxhirët normalë të ushqimit’. Tashmë i pranishëm jashtë Libanit, rritja e tij e popullsisë në Mesdheun perëndimor kërcënon pyjet e algave që ofrojnë shërbime fidanishte për peshq të tjerë. Kandil deti gjigant shkakton pickime serioze që kërkojnë trajtim dhe nxit mbylljen e plazheve kur zbulohet, paralajmëron Charles-Francois Boudouresque.
“Për t’u marrë me nxehtësinë e oqeanit, emetimet e gazrave serrë do të duhet të reduktohen, por edhe nëse ne i ndalonim emetimet sot, oqeanet, të cilët ruajnë 90% të nxehtësisë së sistemit të Tokës, do të vazhdojnë të ngrohen,” shpjegon ai. Karina von Schuckmann.
Këto valë të nxehta të oqeanit tashmë janë ‘dyfishuar në frekuencë që nga vitet 1980’, sipas raportit të Panelit Ndërqeveritar të OKB-së për Ndryshimet Klimatike në gusht 2021.
Midis 2015 dhe 2019, “Mesdheu ka përjetuar pesë vite radhazi të zhdukjes masive të specieve” për shkak të valëve të nxehtësisë detare, thekson gjithashtu një artikull në revistën shkencore Global Change Biology (18 korrik).
“Të paktën që nga viti 2003, këto valë janë bërë sistematike dhe në të ardhmen do të kenë një kohëzgjatje më të madhe, do të zënë një sipërfaqe më të madhe në det dhe do të jenë më intensive dhe serioze”, duke vënë në provë të madhe një det të çmuar për nga biodiversiteti. paralajmëron Karina von Shukman.
Megjithëse Deti Mesdhe mbulon më pak se 1% të sipërfaqes së oqeanit të planetit, ai është shtëpia e 18% të të gjitha specieve detare të njohura dhe përqindja më e madhe e ekosistemeve detare në Evropë, thekson raporti i Rrjetit të Ekspertëve të Ndryshimeve Klimatike Mesdhetare (Medecc) .
